Thursday, May 28, 2009

Bos Hamert erop los (deel 2): kleine banken

Na zijn briljante roep om een bankiersexamen heeft Bos in zijn enthousiasme geroepen dat de banken ook kleiner moeten worden. Dit geheel naar Willem Buiter overigens. Bos "Hamert" (en papegaait) er weer op los! Maar beter goed gejat dan slecht bedacht. Toch?

Mijn oude baas bij ABN AMRO, Han de Jong, heeft er een uistekend stukje aan gewijd in het FD van vandaag, dit is een must-read voor mensen die zich de toekomst van de banken en de economie aantrekken:

Willem Buiter, hoogleraar en voormalig lid van het monetaire comité van de Bank of England, schreef onlangs op een blog dat als een bank 'too big to fail' is, deze bank ook gewoon 'too big' is. Met andere woorden, een overheid moet geen banken hebben als zij zich niet kan veroorloven dat ze omvallen. Op zich is het dan geen probleem dat banken omvallen en klanten hun geld verliezen. Gelet de enorme verontwaardiging van veel Nederlandse Icesave-spaarders is er nog een behoorlijke verandering in de perceptie van mensen nodig is. Ik kan als consument de risico's van financiële instellingen niet goed inschatten. Normaal gesproken hoeft dat ook niet, want daar hebben we toezichthouders voor. Wat zegt de roep - van Wouter Bos - om kleinere instellingen derhalve eigenlijk over het toezicht?

Naast de roep om kleinere banken, is er de suggestie dat banken veel minder diverse activiteiten moeten combineren. Vroeger werd dat combineren juist gezien als een nuttige diversificatie van risico's. Het is in dit verband interessant te constateren dat de eerste instellingen die in deze crisis in de problemen kwamen, kleine gespecialiseerde instellingen waren: Amerikaanse hypotheekbankjes en niet al te grote Duitse banken van lokale overheden. Op de lijst van grootste verliezers, prijken de Amerikaanse hypotheekreuzen Freddie Mac en Fannie Mae in de top tien, instellingen die in hun bedrijfsvoering sterk door de Amerikaanse overheid werden (en worden) gedirigeerd. Het is kennelijk niet alleen de markt die hier heeft gefaald.

De rol van overheden is in deze crisis bijzonder. Omstandigheden dwongen veel overheden om aandeelhouder te worden van banken. Overheden zijn er voor de belastingbetaler verantwoordelijk voor dat er een redelijk rendement wordt gemaakt op het geïnvesteerde geld. Met toekomstige regelgeving bepalen ze echter ook nadrukkelijk het speelveld van de banken, wat het rendementspotentieel kan beïnvloeden. Een interessant potentiële belangenverstrengeling, waarbij onherroepelijk prioriteiten moeten worden gesteld. Maar goed, het kan even niet anders. Er komt echter een moment waarop die prioriteitstelling inzichtelijk gemaakt zal moeten worden.

Met pleiten voor kleine banken, is nog niet vastgesteld hoe groot die banken dan wel mogen zijn. Alle studies die ik de afgelopen twintig jaar heb gezien over banken, concluderen dat schaalvoordelen van groot gewicht zijn. Als je banken dwingt klein te zijn, kunnen ze die schaalvoordelen nooit bereiken. Daar kun je voor kiezen, dat is legitiem. Maar leg ook uit dat er allerlei implicaties zijn, bijvoorbeeld op het gebied van het rendement op het geïnvesteerde kapitaal of het palet aan dienstverlening. Zou ons bedrijfsleven zich ontwikkeld hebben zoals het zich ontwikkelde als we slechts kleine banken hadden gehad? Ik weet het niet, maar het is de moeite waard erover na te denken. Hoe zit het met de internationale concurrentie tussen banken. Als wij onze banken klein houden, zetten we ons zelf dan niet in een achterstandspositie? En hoe zit het precies met de risico's? Er is in onze economie behoefte aan het nemen van risico. Als je het risiconemend vermogen van banken inperkt, verhuist het dan niet naar plaatsen waar toezichthouders ontbreken? Is dat gewenst?

Het valt voor alle betrokken regelgevers, toezichthouders en bankbesturen niet mee om de goede strategie uit te stippelen. Het kiezen van de juiste koers is wel van doorslaggevend belang voor onze toekomstige welvaart. Jaren geleden mocht ik een lezing bijwonen van een Franse professor van business school Insead die op een door de bank gesponsorde leerstoel het vak 'Strategy' doceerde. Zijn lezing begon met de mededeling dat het geen toeval kon zijn dat de woorden 'strategy' en 'tragedy' zo sterk op elkaar lijken. Opletten geblazen dus. Geen overhaaste beslissingen.

Han de Jong is chief economist bij ABN Amro nv.

Wednesday, May 27, 2009

Bos Hamert erop los

Niet Femke, niet Agnes, maar Wouter Bos heeft na Mariëtte de “Hamer” gehanteerd. Het betreffende proefballonnetje gaat over een bankbewijs, bankiers moeten voortaan een examen doen als proeve van bekwaamheid. Bankiers zijn namelijk incapabel volgens Bos. Dit is natuurlijk een gotspe. Als iemand een proeve van bekwaamheid zou moeten doen zijn het politici, rating agencies en de financiële toezichthouders. Dat zijn de incapabele schakels in de “gebroken” financiële keten. Het is weer het bekende socialistische adagium dat “het grootkapitaal, en dan met name de banken, de schuld van alles is”. Ik heb op dit blog de problemen van de crisis al eens gedetailleerd geanalyseerd en geconcludeerd dat deze instelling extreem kort-door-de-bocht is en eigenlijk gewoon onjuist. Daarnaast vind ik dat het ontkennen van de rol van anderen (en met name jezelf) zeer ineffectief binnen het leerproces wat deze crisis teweeg zou moeten brengen.

Wat me meer dwars zit is dat een dergelijke test niets gaat oplossen. Wat wil je testen? Parate kennis? Bankiers zijn stuk voor stuk afgestudeerd, meestal niet met 6-jes (zoals de meeste politici als ze al zijn afgestudeerd, Bos overigens uitgezonderd). Met parate kennis ga je echt geen volgende crisis stoppen. Crises horen bij het proces van groei, waarde creatie en vooruitgang. Een veel betere oplossing om een nieuwe bankencrisis te voorkomen is de banken grotere reserves te laten aanhouden. De banken zijn daar nu toch al mee bezig, een prijzenswaardig proces. Overigens is het ironisch dat linkse politici nu klagen over banken die te weinig uitlenen (wat essentieel is voor het process van deleveraging, risicoverlaging). Wat willen ze nou?

Eerlijkheid gebied te zeggen dat het “Hamertje” van Bos uit de hoed van de commissie-Maas komt. Maar Bos heeft een mooie gelegenheid voorbij laten gaan een advies te negeren.

Update: ik had het kunnen weten, Agnes doet ook een Hamertje.

Tuesday, May 26, 2009

Hameren

Een blog bijhouden van rechtse signatuur schept blijkbaar ook verwachtingen. Zo werd ik aangesproken op het feit dat ik niets had geblogt over het gebazel van Mariëtte Hamer (PvdA). Er zijn echter veel redenen om er niet over bloggen:
1. Als je elke keer dat een linkse politicus iets doms zegt moet gaan reageren blijf je bezig
2. Domme ideetje aanvallen is makkelijker dan waardevolle alternatieven bespreken
3. Het was mooi weer
4. Ik was druk met het oppakken van mijn sociale leven na een verblijf in het buitenland
Maar ik wil natuurlijk ook niemand teleurstellen. Dus toch maar even.

Moet Nederland werknemers verplichten 20% minder te werken en daarmee 20% minder salaris te accepteren?
Even de economische theorie: verplichten zorgt meteen voor een suboptimale uitkomst, niemand kan namelijk de situatie optimaal voor zichzelf inrichten. Voor sommigen is vrije tijd waardevoller dan voor anderen. Als je als bedrijf (of overheid) je werknemers de keuze laat kunnen ze voor henzelf optimale keuzes maken, dit maximaliseert het welzijn/nut! Het meeste extreme voorbeeld van een suboptimale uitkomst van het plan is een kostwinner die door de inkomstenverlaging zijn hypotheek niet meer kan betalen. Lekker sociaal, mevr Hamer!
Daarnaast zijn er nog wat andere bezwaren. Een fulltime baan is efficiënter (leer- en integratie-effecten) dan een parttime baan. Ook kan het serviceniveau van bedrijven en instellingen in gedrang komen. Aanwezigheid is voor veel banen cruciaal. Een aandelenhandelaar kan niet een dagje in de week de markt zijn gang laten gaan.

Maar goed, woorden als ‘dwingen’ en ‘verplichten’ zijn we gewend van linkse partijen dus er is weinig nieuws onder de zon. Voortaan ga ik het oplaten van intellectueel minderwaardige proefballonnetjes “hameren” noemen.

Agnes en Femke, jullie nog wat te hameren deze week?

Monday, May 25, 2009

VVD, liberalen en de EU

Heb een weekendje VVD achter de rug. Eerst tijdens een verkiezingsdebat in Zoetermeer met het CDA, de PvdA en VVD. Daarna op internet de ophef omtrent Frank Verhoef en zijn ontslag bij de JOVD naar aanleiding van zijn mening over het homohuwelijk.

Om met de laatste te beginnen, ik was nogal verbaasd dat GS aandacht besteedde aan deze ‘rel’. Dat Frank is weggestuurd bij de JOVD is niet zo verwonderlijk, zeker niet omdat het een geïndoctrineerde postpuber betreft die hem eruit heeft gewerkt. We moeten er dan ook niet te veel waarde aan hechten. Echter, het maakt weer pijnlijk duidelijk dat er genoeg verkapte D66-ers/liberale fundi’s en dogmatici binnen de VVD de dienst uit maken. Je kunt natuurlijk ook stellen dat conservatieven niks bij de VVD te zoeken hebben, maar er heerste toch een breed gedragen hoop dat de dagen van Bolkestein konden terugkeren. Die hoop kan, zolang Rutte aan de macht is, nog netjes in de ijskast blijven. Frank heeft wel een probleem, want er zijn voor hem, als niet-christen, weinig alternatieven. Natuurlijk is het CDA een optie, maar of dat rechts genoeg is voor Frank weet ik niet. Hij zou, als een van weinige niet-christenen, een aanwinst zijn voor de partij. Ook mede-blogger Michael vd Galien heeft zijn lidmaatschap opgezegd. Aangezien hij moslim is en voor legale abortus is hoop ik niet dat hij zich tot het CDA aangetrokken voelt. Beiden veel succes gewenst!

Dan het positieve, te weten het EU verkiezingsdebat met Hans van Balen (vvd), Thijs Berman (pvda) en Winand Quaedvlieg (cda, #7). De eerstgenoemde sprak mij duidelijk het meest aan. Van Balen was puntig, helder in zijn lijnen en grenzen en staat pal voor Nederland en de vrije markt. Quaedvlieg is een echte bureaucraat, geen demagoog. Zijn inhoud was oké, maar verpakt in een te lang, slechtzittend blazer met ditto das en met een onvervalst katholieke tongval komt het toch wat minder over. Daarnaast blijven de landbouwsubsidies heilig, wmb de achilleshiel van het programma. Ik stem daarom geen CDA in Europa. De PvdA was de good-old PvdA. Berman schepte op over een miljardje dat hij even richting Afrika had gestuurd om de voedselcrisis op te lossen (lol!). Toen ik hem lichtzinnig noemde met mijn belastinggeld haastte hij zich om te verklaren dat het extra geld was, etc etc. Opvallend was overigens wel dat een vraag van een gehandicapte (met pvda shirtje) over toegankelijk OV in de EU het meest adequaat door Van Balen werd beantwoord (“je kunnen verplaatsen is een (economisch) recht en raakt ook het vrije verkeer van personen, als afspraken niet werken moet je ook aan regelgeving denken”). Op mijn vraag of de heren bereid waren de begroting weg te stemmen als hij niet door de rekenkamer word goedgekeurd was men eensgezind. Het was allemaal een schande, wie zijn subsidies niet kan verantwoorden moet niets meer krijgen! Krachtige taal, maar dat blijkt helaas in de praktijk niet tot veel resultaat te leiden. Uiteindelijk beloofde niemand om de begroting weg te stemmen. Belofte maakt immers schuld.
Toch een interessante middag. Ik twijfel nog om op de VVD te stemmen ook al ben ik het grotendeels met ze eens. Het blijven liberalen.

cheers!
Luuk

ps.
De stukjes die Frank’s ‘rel’ behelzen:
http://www.dagelijksestandaard.nl/?p=7746&cpage=1#comment-9431
http://www.dagelijksestandaard.nl/?p=7500&cpage=7#comment-9437
http://www.dagelijksestandaard.nl/?p=7746 (de beste)
http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2009/05/lol_conservatief_denkertje_19.html
http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2009/05/frank_verhoef_ontslagen_bij_jo.html

Wednesday, May 20, 2009

Hufters

Een grote meerderheid van Nederland durft hufters niet meer aan te spreken. Dit stond gisteren op de voorpagina van Spits naar aanleiding van een onderzoekje van Netwerk. Het is een even interessante en onthullende als wel sneue bevinding. Nederland is geïntimideerd en je zou zelfs kunnen stellen geterroriseerd. We worden geterroriseerd door jongetjes die muziek via hun speakers luisteren in de tram, geterroriseerd door hangjongeren en geterroriseerd door hondenbezitters. Het is het bekende riedeltje aan asociaal gedrag, maar Nederland durft er helaas niets meer aan te doen.

Ik vraag mij af of meer politie op straat die mensen op dit soort gedrag aanspreken (ook als het niet illegaal is) een aanleiding kan zijn voor het normaliseren van de omgangsvormen. Zo hebben beveiligers in de tram de tram in Den Haag al een stuk prettiger gemaakt (al grijpen ook zij te weinig in). Gelukkig bezuinigt ons kabinet liever op nota bene de enige kerntaak van de overheid: veiligheid. Minder geld voor politie en minder cellen, maar wel 750 miljoen verkwisten voor Vogelaarwijken. Het is om moedeloos van te worden.

Sunday, May 17, 2009

Islam is precies zo als we vermoedden

Voor het geval er nog mensen zijn die denken dat Islam vrede is enzo lees DIT verslag van een Islamcongres in Nederland met veel internationaal vooraanstaande moslims.
bevindingen:
1. Islam is geen vrede
2. Democratie is slecht
3. Je mag geen kritiek op de Islam of haar inhoud hebben
4. Islam wil werelddominantie en gaan concurreren om de macht
5. Islam gaat Shariah-rechtbanken eisen in Nederland
6. Het is een kwestie van tijd voordat we vrouwenbesnijdenis normaal gaan vinden
7. Salafisme is 'gewoon islam'

gek genoeg ben ik niet verrast, hooguit door hoe expliciet het is en hoe zeer het toch nog ontkent word door velen.

Wednesday, May 13, 2009

Bezuinigen beter dan belasten

Eigenlijk hoef ik alleen maar naar DIT berichtje te verwijzen en het punt is gemaakt. Nederland verkwist belastinggeld. Dus ipv nog meer belasting ophalen om te verkwisten kunnen we beter Vogelaaronzinprojecten schrappen om de staatsschuld aan te pakken.

Tuesday, May 12, 2009

CU links-radicaler

Het wordt steeds gekker met de CU. Dat je Wilders afwijst als coalitiepartner kan ik me nog enigszins voorstellen, maar dat je een belastingverhoging in tijden van crisis voorstelt gaat wel ver.
Egbert Schuurman, overigens een goede bekende van wijlen mijn opa, wil mensen boven de 125.000E extra belasten met een extra schijf van 60%. Ik heb de beste man weleens ontmoet en vond hem erg innemend, maar dat weerhoudt hem er niet van onzin uit te kramen. Hij stelt "Die hebben met zo'n salaris echt geen last van de crisis. Zij kunnen best wat missen". Meneer Schuurman, het gaat er niet om wie wat kan missen, het gaat erom wat rechtvaardig is. Iemand met 2x zo sterke schouders hoort niet 4x zoveel te dragen. Zeker niet als hij die sterke schouders door hard werken heeft bereikt.

Ik stem op de korte termijn zeker geen CU.

Update:
GS heeft het bericht ook opgepakt. Hun "Stijlloos Tegenplan: We geven alle werkelozen van Nederland een tientje per maand minder. Dan zijn we er ook."
Ben ik een stuk meer voor.

Sunday, May 10, 2009

Obama’s smetjes worden zichtbaar

Ik ben vanaf het begin van de primaries een Obama-fan geweest. Deze man heeft het charisma en de leiderschapskwaliteiten om Amerika vlot te trekken. Tot nu toe ben ik nog niet teleurgesteld, zijn energie en ambitieniveau zijn van een ongekende orde.
Echter, de eerste smetjes op zijn blazoem worden ook zichtbaar. Die verdienen dan ook meer aandacht in Nederland, waar Obama inmiddels tot liberale messias is verheven.

1. Abortus-fanaticus.

Omdat Obama tegen het homohuwelijk was dacht ik dat zijn fanatisme wat betreft abortus wel mee zou vallen. Mis! Op zijn eerste dag schafte hij de bekende “Mexcio City Policy” weer af die ooit onder Reagan was ingesteld (onder Clinton weer afgeschaft, onder Bush weer ingesteld). Dit betekent dat er met Amerikaans belastinggeld abortussen worden gepromoot en betaald in ontwikkelingslanden.

Nu blijkt ook dat hij in 2003 “The Born Alive Infants Protection Act” heeft weggestemd. Dit houdt in dat het mogelijk is om baby’s die bij een abortus levend uit de moeder komen toch nog gedood mogen worden. Dat dit extreem misselijkmakend is behoeft hier geen uitleg. Het is vergelijkbaar met het postnataal aborteren van een 2-jarige peuter. Vreselijk. We hebben het dus kunnen weten. BEWIJS.

Maar het gaat verder. Hij verplicht nu ook doktoren om mee te werken aan abortussen, ook als ze gewetensbezwaren hebben. De Amerikaanse versie van weigerambtenaren. Alleen gaat het hier om leven en dood.

En last but not least, hij is natuurlijk begonnen met het aanstellen van pro-abortus rechters in alle federale rechtbanken (waar de supreme court ook toe behoort).

2. Vuistdiep in de vakbonden.

Obama is hard op weg om een dijk van een economische blunder te maken. Hij wil het faillissement van automaker Chrysler omzeilen door de grootste vakbond, UAW, het meerderheidsaandeelhouderschap te geven. De reden is dat “de werknemers” (waar overigens maar een fractie lid is van deze vakbond) de grootste crediteuren zouden zijn.

Dat toevallig het UAW een vermogen heeft $1.2miljard dollar, inclusief een privé-golfresort en een zeer belangrijke sponsor is van de Democrats ($13.1 alleen al voor Obama’s verkiezing, dat is vier keer zoveel als de verkiezingsponsoring van Exxon Mobile, Halliburton, Peabody Coal, and Lockheed Martin samen) is natuurlijk toeval. Overigens, dat vermogen komt dus uit de paychecks van de gewone werkman. Natuurlijk zit het management van deze club er niet voor de werkers, maar vooral voor zichzelf. Obama gaat deze megalomane graaiers nu het management geven over een dergelijk bedrijf. FAIL!
(uitgebreider artikel hier)

Wednesday, May 6, 2009

Vertrouwen centraal in de liquiditeitsmarkt

Nog meer goed nieuws in de economie: in rap tempo is de (3-month) Libor rate aan het dalen, gisteren voor het eerst onder de 100 basispunten (=1%). Dit is goed nieuws voor de economie. De liquiditeitscrisis, als onderdeel en aanleiding van de algehele kredietcrisis, loopt op zijn einde.

Het werkt ongeveer zo:
De Libor rate is de rente die banken elkaar berekenen voor leningen. Als een bank 100m uitleent aan een bedrijf wordt dat geld 'ingekocht' (gefundt/geleend) tegen Libor+individuele opslag per bedrijf. Dat funden wordt meestal obv 3 maanden gedaan, na die 3 maanden wordt de lening doorgerolt (oude lening wordt afbetaald met nieuwe lening). Een bedrijf betaalt de bank dus Libor + marge, wat dus een flexibele rente is (elke 3 maanden is er een nieuwe Libor tarief dat wordt doorberekend). Hoe lager Libor, hoe lager rentekosten voor bedrijven. Ook de risicoopslagen voor banken worden lager (hun fundingkosten) zodat de marges die banken vragen aan bedrijven ook lager kunnen worden. En zie daar: einde liquiditeitscrisis? Niet helemaal. Banken moet ook willen uitlenen. Aangezien banken al het kapitaal binnen willen houden om hun risicoprofiel te verlagen (deleveraging) wordt er nu weinig uitgeleend. Maar ook daar begint langzaam een einde aan te komen.

Als de geldstroom richting bedrijven weer op gang komt komen de investeringen terug en begint er een duurzame vorm van herstel. Het einde komt in zicht!

Tuesday, May 5, 2009

WWII misdaden zoiets als abortus?

Pastoor Heeffer heeft het helemaal gedaan in Nederland: hij heeft abortus en euthanasie vergeleken met de gruwelheden van WWII. Hij noemde abortus en euthanasie ‘gruwelen’. Een aantal quotes vindt u op nu.nl Het zal u niet verbazen dat dit tegen het zere been van liberaal Nederland is. Maar hoe gek zijn de uitspraken nou werkelijk?

Het cruciale punt is hoe je met name abortus ziet, moord of een feest van de vrije keuze. Als je het als moord ziet zij de uitspraken niet zo vreemd. Abortus wordt structureel, in georganiseerd verband en op grote schaal uitgevoerd. Het is jaarlijkse massamoord van 30.000 kinderen, is het dan moreel niet net zo verwerpelijk als het structureel, georganiseerd en op grote schaal uitmoorden van Joden? Zowel Joden als baby’s hebben geen keuze, hun lot wordt door anderen bezegeld.

Wie abortus als een feest der vrije keuze ziet zal de uitspraken niet snappen. Je kiest toch zelf voor abortus. Uiteraard is deze visie puur op de moeder gericht en niet op het kind.

Het zou eigenlijk een feest van de vrijheid van meningsuiting moeten zijn als iemand eens een kritisch geluid over liberale dogma’s laat horen. Nee hoor, in Nederland moet je meteen bij de burgemeester komen! Heeffer, we’re right behind you!

De mooiste quote is erg interessant:
'Op die (=abortus/euthanasie) manier werken we mee aan die bandeloosheid. Hoe kunnen we van vrijheid spreken, terwijl we steeds meer bandeloosheid zien in plaats van echte vrijheid. Daarom blijven we spreken over vrijheid, precies omdat die er niet is.'
Bandeloosheid breekt vrijheid af, wijze woorden!

Sunday, May 3, 2009

Op weg naar herstel

Op De Dagelijkse Standaard (DDS) worden met regelmaat van de klok de economische Armageddon gepredikt (Livestro) en het beleid van Obama gekraakt (V/d Galien). Ondergetekende beloofde al eerder een optimistisch economisch stuk te schrijven, maar dit was er nog niet van gekomen. De recente uitspraken van Warren Buffet hebben uiteindelijk de ideale aanleiding alsnog de lichtpunten op een rij te zetten. Daarnaast biedt de economische wetenschap, die massaal op de crisis is gestort, ook wat aanknopingspunten.

Buffet heeft gezegd dat (quote uit het FD) “Terugblikkend op de bijna implosie van het financiële systeem afgelopen september dat de beleidsmakers niet al te star moeten worden beoordeeld wanneer 'een totale ineenstorting dichterbij is dan iemand voor mogelijk hield'.” Maar, zo stelt hij terecht, de rekening moet hoe dan ook betaald worden. “Bij mij zijn de belastingen nog niet omhoog gegaan', aldus Buffett. 'Ik verwacht dan ook dat de ultieme prijs betaald zal worden in de vorm van een dalende waarde van de dollar.” Buffet geeft daarmee een nuchtere kijk op de situatie: het kon niet anders, maar het gaat ons wel kosten.

Wat is het resultaat van de stimulering? Het IMF, dat zich heeft ontpopt als de (realistische) zwartkijker in de economische wereld heeft recent haar voorspellingen voor de wereldeconomie gepubliceerd. De VS gaan 0% groeien in 2010. Dat betekent een ongekend lange recessie, maar lang niet de armageddon (geen groei tot 2012) die Livestro aankondigde (zonder verder argumenten aan te halen behalve “hyperinflatie”). Daarnaast lijkt de bankencrisis grotendeels beheerst. Wellicht dat Citi binnenkort nog 10 miljard krijgt als resultaat van de stresstest, maar een faillissement gaan we niet meer zien. Exemplarisch voor het herstel is de prijsontwikkeling van de achtergestelde eeuwigdurende obligatie van ING, van 36cent (per euro face value) begin maart naar 74cent nu. Hetzelfde patroon is zichtbaar bij de bankaandelen. Het IMF stelde dat het herstel van de banken de eerste prioriteit geniet bij de terugkeer naar groei. De terugkeer van het vertrouwen in de sector is dus positief.

De internationale handel lijkt ook een bodem te hebben gevonden. De CBS indicator voor de Nederlandse handel was voor januari en februari ongeveer gelijk en voor maart wordt hetzelfde verwacht. Daarnaast is de Baltic Dry Index (index van vervoerstarieven) na haar crash in oktober aan een gestaag herstel bezig terwijl de scheepsmarkt een chronische overcapaciteit kent. Ook lijkt de huizenmarkt in de VS een bodem te vinden. Huizenverkopen in maart waren identiek aan februari, maar het is afwachten wanneer herstel hier echt in gaat zetten.

Als laatste wil ik dit artikel aanhalen van Nicholas Bloom (Stanford) . Hij heeft aangetoond dat economische groei gebaat is bij een verlaagde volatiliteit van de aandelenmarkten. Hij laat zien dat het ondergaan van Lehman dramatisch was (hoera voor bailouts?) en dat de volatiliteit nu aan het dalen is. Dit is een belangrijke voorwaarde voor een terugkeer naar duurzaam economisch herstel.

We bevinden ons midden in een pittig recessie, die duurt nog wel even. Maar er zijn genoeg redenen om positief te zijn over het overheidsingrijpen en het nakende herstel.

Dit is een voorpublicatie van mijn Open Podium inzending voor DDS, hopelijk snel te zien op DDS