Economen & Crisis: Stimuleer Ondernemerschap

De inbreng van Nederlandse economen in het publieke debat heb ik altijd als teleurstellend ervaren. Het zijn vaak brave, sociaaldemocratische opzetjes en vaak nog een tikkeltje wereldvreemd ook. Zo verwonderlijk is dat niet. Economie is geen normatieve wetenschap. Men kan alleen beleidsrichtlijnen uit de economische wetenschap halen als men helder voor ogen heeft welke politieke doelen men nastreeft. Aangezien veel wetenschappers hun onafhankelijkheid niet op het spel willen zetten blijft hun publieke inbreng dus ook beperkt. Elke beleidssuggestie komt namelijk voort uit een politieke overtuiging.

Zo niet dit artikel uit de NRC. De schrijvers, Nederlandse hoogleraren Van Hoesel en Thurik van de EUR, nemen het eenvoudig te verdedigen normatieve standpunt in dat de overheid zich niet druk moet maken over de oude, planbare economie (bijv de auto-industrie) maar juist meer op de ondernemende economie. Uit onderzoek blijkt namelijk dat ondernemersactiviteit in het verleden een voorbode is geweest van het einde van economische cyclus, er zou zelfs een causaal verband zijn. De schrijvers menen dat de nieuwe, vrije economie na de val van de muur is ontstaan en zonder expliciet beleid heeft geleid tot veel welvaart en creativiteit. De voornaamste reden van hun succesvolle opkomst (ondernemerschap is verdubbeld) is de structureel lagere “transactiekosten” tussen bedrijven die het vroeger nodig maakte dat verschillende schakels in een productieproces onder één dak plaats vonden. Die tijd is voorbij.

De schrijvers stellen dat de overheid in haar bestrijding van de crisis haast identieke instrumenten gebruikt als in begin jaren 80 (werktijdverkorting en loonmatiging). Alsof de wereld niet is veranderd. De overheid zou juist nu ondernemerschap moeten stimuleren. Het voorkomt dat mensen hopeloos thuis gaan zitten piekeren en steun trekken (de schrijvers stellen ook zeer terecht een sociale dienstplicht, scholing of onderschap voor in geval van werkloosheid. Gratis geld is zo 1975.) Daarnaast kan het economisch herstel stimuleren doordat de hoeveelheid arbeid in de markt toeneemt. Ik zou eraan willen toevoegen dat het gedroomde innovatiebeleid er ook een impuls mee kan krijgen.

Hoewel de overheid ondernemerschap behoorlijk heeft gestimuleerd de afgelopen jaren (met succes) biedt de crisis een uitgelezen mogelijkheid om voor wênàg de economie een structurele, in plaats van incidentele, impuls te geven. Hulde voor deze economen. Het kabinet is wederom aan zet.