Turkije nooit in de EU (deel 2)

In een uitstekend geschreven column in Trouw betoogt Cilay Ozdemir dat Turkije bewijst dat Islam en democratie verenigbaar zijn. Zij benadrukt dat Turkije van groot belang is voor het westen. Turkije’s invloed in de regio neemt toe (na het populistische toneelstukje van Erdogan tegen Shimon Peres) terwijl haar relatie met Israel nog altijd heel redelijk is. Ze kan daarmee cruciaal zijn bij het bouwen van een gewenste brug tussen het Westen en het Oosten, Israel en Palestina. Ze verbaast zich erover dat ondanks de toenadering die de VS zoekt, veel EU landen de toetreden van Turkije tot de EU tegenhouden. Quote: “Daarbij wordt er maar al te vaak het argument gebruikt dat Turkije een islamitisch land is dat derhalve niet thuis hoort in Europa. Hiermee wordt impliciet de aanwezigheid van de vele miljoenen moslims in Europa niet alleen genegeerd maar ook ontkend.”

Als aanhanger van deze redenering wil ik een kanttekening plaatsen bij deze conclusie. Turkije staat qua waarden kilometers ver van het westen, dat heeft de recente NAVO ophef over Rasmussen wel weer bewezen. Als deze waarden met 80 miljoen mensen tegelijk in de EU wordt geïntroduceerd is het geen te negeren minderheid meer. Nu kunnen wij nog gerust zeggen dat de moslims in de EU waarden aanhangen die niet in overeenstemming zijn met de westerse waarde. De EU kan haar beleid dus gewoon op westerse waarden blijven eiken. Met Turkije erbij kan dat in één klap niet meer, dan moet de EU rekening gaan houden met de Islamitische gevoelens.

Ozdemir lijkt zich bewust van de reputatie van Turkije: “Dat het land een wat dubieuze reputatie heeft op het gebied van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting, is bekend. Terecht dat Turkije zich de internationale kritiek aantrekt op dat terrein. Het land heeft in de afgelopen jaren zichtbare resultaten bereikt op het gebied van mensenrechten, vooral die van minderheden. Al is dat nog lang niet voldoende.”

Wat zijn de feiten wat betreft Turkije’s vrijheden? FreedomHouse.org geeft Turkije zowel voor political rights als voor civil liberties een 3 (1 is het beste). Dat is een score die identiek is aan het neo-communistische Nicaragua van Daniel Ortega. Niet geweldig dus.

Is er dan geen positieve trend op het politieke vlak? Een betere indicator van de ontwikkeling van een land wordt door de WereldBank gegeven met hun Governance Matters database. Turkije scoort over de hele zeer middelmatig en in vergelijking met andere landen met gelijke welvaart zelfs structureel lager. Het zijn scores die passen bij een ontwikkelingsland. Met name Voice & Accountability, wat een indicatie is van de hoeveelheid inspraak in een land, scoort Turkije slecht (onder het wereldgemiddelde) en is de situatie onder Erdogan zelfs verslechterd (terwijl in de jaren ervoor juist veel vooruitgang was geboekt). Ook Political Stability is verslechterd onder Erdogan en Turkije verkeerd daar in dubieus gezelschap van landen als Rusland, Egypte en Indonesie. De andere indicatoren hangen net boven de 50%, wat indiceert dat Turkije net boven het wereldgemiddelde zit. De scores zijn nauwelijks verbeterd.

Al met al een pover resultaat van een land dat “zichbare resultaten heeft bereikt” op het gebied van mensenrecht en dat het bewijs moet zijn van een succesvolle islamitische democratie. Nee, wij doen het voorlopig nog wel even zonder dit “succes” in de EU.